Bardzo potrzeba takich książek. Potrzeba nam dziś zachęty do kontaktu ze sztuką od najmłodszych lat i pielęgnowania tej wyjątkowej dziecięcej ciekawości, która skłania do stawiania pytań. Dzieci, jak wiadomo, to urodzeni filozofowie. Francuska seria Dzieci filozofują od wydawnictwa Zakamarki jest więc bez wątpienia hitem dla tych wszystkich dociekliwych, którzy przyglądają się rzeczywistości, chcąc wiedzieć co, jak i dlaczego. Każda książka z tej serii zaprasza do dialogu, co w dzisiejszych czasach, jest wielką wartością samą w sobie – znaleźć czas, usiąść wygodnie czy udać się na spacer z dzieckiem, zagłębić się w rozmowie… Mieć odwagę pytać. Być otwartym na odpowiedzi. Szukać, błądzić, doświadczać, próbować, odkrywać. Śmiać się przy tym i dobrze bawić 🙂

Piękno i sztuka, co to takiego? to piąty tom, a do tej pory ukazały się:

• Uczucia, co to takiego?
• Życie, co to takiego?
• Dobro i zło, co to takiego?
• Ja, co to takiego?

Podążamy za pytaniami, bo to one wyznaczają formułę książki i organizują całość. Czy wszyscy tak samo pojmujemy piękno? Co jest piękne?/Kto jest piękny? Czy powinieneś rozumieć piękno? Czy każdy z nas jest artystą? Czy artysta jest wolny, kiedy tworzy? Do czego służy sztuka?

Sześć istotnych pytań to punkt wyjścia do rozważań i dyskusji. W ten sposób powstała treść tej książki – w ramach projektu zorganizowanego w jednej z francuskich szkół podstawowych, dzieci i nauczyciele spotkali się, aby rozmawiać o sztuce i pięknie. Dzięki tej niezwykłej współpracy możemy podążać z dziećmi ich tropem, ale też pozwalać im wytyczać własne szlaki i ścieżki, bo książka jest cennym drogowskazem na drodze do samodzielnego myślenia. I o to chodzi, by młody czytelnik nie otrzymywał gotowych rozwiązań, lecz zastanawiał się, wyciągał wnioski, dokonywał ocen, wyrażał opinię, zabierał głos w dyskusji… by stawał się niezależny.

Zachętą do poszukiwań i ekspresji własnego osądu jest niejednoznaczność sugestii zawartych w odpowiedzi. W każdym rozdziale temat rozwidla się jak ścieżka w tajemniczym ogrodzie. Okazuje się, że odpowiedź można zakwestionować, bo, gdyby spojrzeć na sprawę z innej perspektywy, można zyskać inny ogląd rzeczywistości. I wcale nie chodzi o uwzględnianie czy rozmywanie pojęć, lecz wzbogacenie spojrzenia. To oznacza więcej rozumienia, więcej wrażliwości, więcej uważności. Więcej szacunku w rozmowie z kimś, kto ma inne zdanie na dany temat. Warto, aby dzieci stykały się z filozofią, uczyły się rozmawiać z drugim człowiekiem, budowały autentyczną relację poprzez spotkanie.

Przykład. Pytanie 1. Czy wszyscy tak samo pojmujemy piękno?
Odpowiedzi:

• TAK, bo wszyscy mogą przeczytać w słowniku, co oznacza słowo „piękny”.
• TAK, bo wszyscy jesteśmy ludźmi.
• NIE, bo dla mnie sztuka abstrakcyjna wcale nie jest piękna. Jest do niczego niepodobna.
• NIE, bo dla mnie pająki są piękne, a inni uważają, że są brzydkie.
• TAK, bo jeśli specjalista mówi, że coś jest piękne, wszyscy się z nim zgadzają.
• NIE, bo niektórzy ludzie są niewrażliwi na piękno.

Bardzo podoba mi się to, że odpowiedzi nie są ostateczne i nie zamykają dyskusji. Wręcz przeciwnie. Po każdej z nich następuje jakieś „ale”, które otwiera kolejne drzwi w kierunku rozważań. To wielka wartość tej książki. Rysunkowy i zabawny styl ilustracji sprawia, że nawet kwestie cięższego kalibru stają się lżejsze i łatwiejsze do ugryzienia. Szczególnie doceniam fakt, że to dzieci są tu bohaterami. Czytając ich wypowiedzi i podążając ich tokiem rozumowania, mamy gwarancję autentyczności i wolności dziecięcego myślenia, a nie bierzemy udziału jedynie w projekcie dorosłych.

Ten konkretny tom – poświęcony pięknu i sztuce – bardzo mi się przyda jako uzupełnienie praktycznej części warsztatów plastycznych, które prowadzę z dziećmi. Będzie też fantastyczną inspiracją do rozmów z moją starszą córką, która oczywiście jest mistrzynią zadawania pytań, jak na ciekawe świata dziecko przystało 🙂

Piękno i sztuka. Co to takiego? / seria Dzieci filozofują
tekst: Oscar Brenifier
ilustracje: Remi Courgeon
wydawnictwo: Zakamarki
oprawa: półtwarda
wiek 6+
cena okładkowa: 39,90 zł