Pan Kleks, dzieła wszystkie i wszystkie wspomnienia! Czyż postać szalonego profesora z chrapiącym, niskim, żartobliwym głosem o brzmieniu Piotra Fronczewskiego nie jest częścią niewymazywalnych danych dysku twardego, które wgrano nam, dzieciom z pokolenia lat 70-tych, pochwytujących magię dzieciństwa w samowystarczalnych czasach peerelu? Czy przygody wrażliwego i spragnionego uwagi Adasia, z dzisiejszej perspektywy w nieco infantylnym odcieniu, i jego udział w życiu Akademii, nie naznaczyły naszej masowej wyobraźni na zawsze? Któż się nie bał wilków maszerujących na zamek z przygody szpaka Mateusza, jednej z najciekawszych i najbardziej tajemniczych postaci tej historii? Film zrobił swoje, przyznaję. Książkę czytałam jako dziecko, lecz już bez takich wypieków na twarzy jakie dał mi ruchomy obraz. Przygody pana Kleksa ani Podróże już nigdy nie poruszyły tej struny duszy jak pierwsza część przygód.
Dziś z wielką przyjemnością sięgam po książkę łączącą mnie w tempie ekspresowym z wrażliwością dziecka tamtych czasów. I choć nie znajduję już dawnych połączeń i podniet, czysty sentyment do tekstu nie pozwala mi oderwać się od perypetii Akademickich uroczych hultajów. I choć pamiętam własną dziecięcą niezgodę na brak dziewczyn w roli uczennic ekscentrycznego Kleksa z policzkami pełnymi piegów, pamiętam strach z gęsią skórką wędrującą wzdłuż kręgosłupa na wieść o Anatolu, który zasiał zamęt i zniszczenie oraz wielki smutek z powodu zamknięcia Akademii, dziś już mnie ta historia nie elektryzuje, ani nie porusza. Wzbudza raczej pobłażliwy uśmiech, a czasem nawet wprawia w lekkie poczucie zażenowania, że tak infantylne wiersze i piosenki mogły aż tak rozpalać pragnienia… zastanawiam się czy jako osoba dorosła złapałam aż taki dystans do dziecięcych fascynacji czy czasy aż tak bardzo się zmieniły?
Bez względu na wszystkie moje ukłucia w sercu, niedopowiedziane żale czy niezrozumiałe po latach odczucia, książka jest piękna! To wydanie składa się z trzech historii – Akademii pana Kleksa, Podróży pana Kleksa i Tryumfu pana Kleksa. Stanowi część większej serii Brzechwa dzieciom. Dzieła wszystkie, z której już jesienią ujrzymy kolejny tom Teatrzyki. Pozostałe to: Bajki, Wiersze oraz cykl o panu Kleksie. warto odbyć taką podróż, spotkać się z Kleksem i duchami dawnych ekscytacji.
Poza tym, to moje drugie spotkanie z twórczością Marianny Sztymy i – tak jak poprzednio, w wypadku Mojego cudownego dzieciństwa w Aleppo – jestem pod wielkim wrażeniem jej kunsztu. Ta książka jest warta uwagi właśnie ze względu na bogate, wrażliwe, rozpościerające się przed naszym wzrokiem niezwykłe ilustracje. Dodajcie jeszcze pokaźny format, twardą oprawę i dobry papier! Taką publikację warto mieć u siebie 🙂
Kleks już na zawsze będzie miał dla mnie oblicze znanego polskiego aktora, nic na to nie poradzę – ta kreacja zapisała się zbyt głęboko w świadomości dziecka, jakim byłam ponad trzydzieści lat temu w określonym momencie dziejów Polski. Dziś, będąc dorosłą kobietą i mamą dwójki dzieci, do tego zafascynowaną ilustracją książkową, w pełni tracę głowę dla wizji Marianny Sztymy!
Są piękne, lekkie, wszędobylskie, roztańczone, wibrujące na podobieństwo muzyki, wdzierają się pod powieki, aby pozostać tam na dłużej. Są bardzo niezależne od tekstu, choć z nim za nim nadążają; powiedziałabym, że jednocześnie mocno z nim konkurują, Szata graficzna ma tak odrębną dynamikę i promieniuje własną magią, że obraz stworzony przez autorkę mógłby swobodnie obejść się bez tekstu. Ilustracje są zaproszeniem do zgłębiania drobnostek, niuansów, zakamarków i tajemnic. Tu i tam można w nich przepaść jak w głębinie czy będąc wciągniętym przez wir. Delikatne w stylu, pełne plam i kresek, podszyte wewnętrzną melodią i emocjami, opowiadają spójną historię złożoną z dziesiątek niepozornych scenek. Był taki moment, że wzruszyły mnie do głębi, bo gdzieś na kartach, w niepochwyconym ułamku sekundy, poczułam powinowactwo tych obrazków z magią ilustracji mistrza Szancera… Tą magią, która stworzyła moje dzieciństwo w osobistych, głębokich, samotnych spotkaniach z książką, która wciąż wibruje we mnie do dziś. I za te niezwykłe przeżycia wizualne i emocjonalne jestem wdzięczna Mariannie Sztymie 🙂
O samym Kleksie już nie piszę, nie przywołuję fabuły poszczególnych części – sami wiecie – klasyka! Wszyscy znamy tę historię. Nie przedłużając więc (bo i tak już utonęłam w zachwytach), napiszę tylko, że taka czarodziejska książka powinna zawitać do Waszych domów i zamieszkać na tej półce, do której często się sięga. A przynajmniej zapamiętajcie to wydanie dzieł Brzechwy jeszcze z pewnego prozaicznego, praktycznego powodu – książka świetnie nadaje się na prezent!
Brzechwa dzieciom. Dzieła wszystkie. Pan Kleks
autor: Jan Brzechwa
ilustracje: Marianna Sztyma
Wydawnictwo Nasza Księgarnia
oprawa: twarda
wiek: 6+
cena okładkowa: 69 zł
Znasz tę książkę? Zaciekawiła Cię recenzja?
Napisz w komentarzu. Ślad Twojej obecności to szansa na inspirującą wymianę!
Wpadnij z wizytą do Dzikiej Jabłoni na Facebooku 🙂
